Niemand kan deze week om Annejet van der Zijl heen, zij is de schrijfster van Leon & Juliette, het Boekenweekgeschenk van 2020 en is nu volop in het nieuws. Toen ik een paar weken geleden zag dat de nieuwe bibliotheek in Utrecht Een avond met Annejet van der Zijl organiseerde, besloot ik me in te schrijven.
De nieuwe bibliotheek
Wie Utrecht centrum kent, en dan met name de Oude Gracht, kent het deel bij het gemeentehuis. Op de hoek staat een statig pand dat enerzijds uitkijkt op dat gemeentehuis en anderzijds op de gracht en de Winkel van Sinkel, ook al zo’n bijzonder pand. Maar het hoekje van de Oude Gracht herbergt al vele jaren zowel de boekhandel Broese als de bibliotheek. Maar niet veel langer, want de bibliotheek verhuisd.
Op het Neude staat minstens zo’n iconisch pand: Het oude postkantoor. Het stond lang leeg, maar het is grondig gerenoveerd en gaat nu plaats bieden aan de bibliotheek van Utrecht. Aanstaande vrijdag 13/3 wordt het pand officeel geopend.
In deze boekenweek organiseerde de bibliotheek wel alvast een aantal bijzondere evenementen onder het mom van ‘Try-out”. Binnen moet er nog wel het een en ander gebeuren, maar het staat al vol met boeken en meubilair, de foyer is klaar, net als de zaal waarin het interview met Annejet van der Zijl zou gaan plaatsvinden. Een grote oplopende tribune, met enge trapjes aan de zijden, om eenmaal boven op je plek een prima uitzicht te hebben op het toneel. Het voelde best bijzonder om bij dit eerste evenement in de nieuwe bieb aanwezig te mogen zijn.
Bibliotheek Neude
Het interview
De avond werd geopend door de directeur van de nieuwe bibliotheek, waarna de microfoon werd overgenomen door een medewerker van de bibliotheek. Hij introduceerde de gasten Annejet van der Zijl en Volkskrantjournalist Arjen Peters, om daarna Marlon Penn aan te kondigen die de avond muzikaal zou omlijsten.
Na het eerste optreden van Marlon Penn begon Arjen Peters met het interview. Natuurlijk ging het over het boekenweekgeschenk, maar er kwam veel meer ter sprake.
Boekenweekgeschenk
Annejet van de Zijl vertelde dat ze al een keer eerder was gevraagd om het boekenweekgeschenk te schrijven. De eerste keer heeft ze het geweigerd en dat terwijl het verzoek werkelijk geknield werd gedaan. Maar het idee om in vijf maanden tijd met een goed boek te komen zag ze toen niet zitten. Ze kreeg te horen dat ze nooit weer zou worden gevraagd, maar kennelijk is er toch iets veranderd in dat beleid want er kwam een nieuw verzoek. Deze keer was er meer tijd, en al rijdende op de Afsluitdijk dacht ze erover na en besloot het verhaal van Leon & Juliette te gebruiken voor het Boekenweekgeschenk van 2020.
Jeugd
Annejet van der Zijl woonde tot haar zevende in Noord-Holland. Toen besloten haar ouders te verhuizen naar Leeuwarden. Annejet, een dromerig meisje met een hoofd vol sprookjesboeken kon moeilijk wennen aan de nieuwe omgeving. Iedereen sprak ‘Leeuwardens” en zij met haar nette ABN viel op. Ze leerde om onopvallend te zijn en verdween in boeken. Deze periode heeft haar geleerd om ongevoelig te zijn voor groepsdruk en nu doet ze dus ook wat ze zelf wil. Veel lezen doet ze nog steeds en ze citeert Tolkien: “Wat je leest is een soort humus in je hoofd: er kan iets nieuws opgroeien.”
Leon & Juliette
Leon & Juliette is een bijzonder verhaal, want het onderzoek voor het boek begon bij een grafheuvel in Monster. Ooit was het Westland volle natuur, inmiddels is het volledig glas, allemaal kassen. Die grafheuvel heeft zich niet laten verdrijven. Na onderzoek in Nederland ging het daarna verder in Amerika. Voor Annejet van der Zijl is het van belang dat ze de locaties waar ze over schrijft bezoekt. Ze wil ruiken en voelen hoe het daar is en hoe het daar vroeger geweest moet zijn. Daarnaast is ze zeer zorgvuldig met de feiten, alles is onderbouwd, zelfs het weer op een bepaalde dag klopt en is gedocumenteerd. Daarmee kiest ze ervoor om een verhaal te schrijven wat vol feiten is en geen ruimte laat voor speculatie.
Het boek Leon & Juliette begint met een duel, het is een gebeurtenis die pas later plaats vindt, maar is bewust naar voren gehaald om de lezer het verhaal in te trekken. Met het oog op het lezen door jongeren heeft ze ook gekozen voor het verhaal van Leon. Hij is 18 als hij vertrekt naar Amerika, als een jonge avonturier. Ze hoopt hiermee ook de jongere lezer te bereiken en ze bekend te maken met geschiedenis.
In 1818 liep Nederland enorm achter op Amerika en Engeland. Het was de pauper van Europa. Emigratie was dus nodig. Leon kwam terecht in Charleston wat een slechte bestemming was vanwege het klimaat. Nieuwelingen werden vaak ziek, het werd Stangers disease genoemd en ook Leon wordt erdoor geveld, wat het begin is van de relatie met Juliette.
Houden van
Interviewer Arjen Peters vraagt aan Annejet van der Zijl of het van belang dat ze kan houden van de hoofdpersonen waar ze overschrijft. Dat is niet de juiste benaming, ze noemt het mededogen want eerdere hoofdpersonen waren niet altijd om van te houden. Maar Annejet van der Zijl laat zich meevoeren op de feiten die ze ontdekt. Het is dan ook zeker niet saai, ze gaat met haar pesonages mee op avontuur.
Informatie
De hoeveelheid informatie die ze bij het onderzoek dat ze doet voor haar boeken naar boven haalt is erg wisselend. Voor Leon & Juliette heeft ze zich wel zorgen gemaakt of ze wel genoeg terug zou kunnen vinden, maar het is gelukt. Als een archeoloog wroet ze in het verleden en vond voldoende. Bij het boek Anna (over Annie M.G. Schmidt) had ze juist heel veel materiaal, maar vaak was dat informatie uit tweede hand, dat was veel lastiger. Ze werd bij dat boek enorm geholpen door zoon Flip. Annejet van der Zijl vertelde dat ze Annie M.G. Schmidt niet kende, maar toen ze had besloten om een biografie te gaan schrijven kwam ze bij haar uit. Haar zoon Flip vertelde later dat hij haar geschikt vond als schrijfster van de biografie, omdat ze niet gelijk zei hoe geweldig ze zijn moeder vond. Ze kon er heel neutraal aan beginnen.
Omdat ze alles zo uitgebreid heeft uitgezocht en alles heeft gedocumenteerd, weet ze ook dat er soms nog dingen ontbreken. Toen ze bezig was met het boek over Heineken, hoorde ze van een fotoalbum wat onvindbaar bleek. Later, nadat het boek uit was, kreeg ze te horen dat het album was gevonden. Ook weet ze dat er van Juliette een schilderij moet zijn gemaakt, er is documentatie over maar het schilderij is nog niet gevonden. Het schilderij op de cover is dan ook niet Juliette, maar in overleg met familie in Amerika goed bevonden om als cover te gebruiken. Die zoektocht naar het schilderij van Juliette duurt voort.
De angst is wel dat er nog eens iets boven water komt, nadat een boek uitgegeven is, wat een hoofdpersonage ineens in een heel ander daglicht stelt, maar tot nu toe is dat niet gebeurd.
Vervolg
Arjen Peters vraagt ook naar het vervolg, ofwel de beloofde vier vervolgdelen, van De val van Annika, een thriller die ze samen met Jo Simons schreef. Annejet van der Zijl geeft aan het schrijven van fictie was ter afleiding van het non fictie schrijven en dat er echt een tweede deel gaat komen, maar ja, “Er kwam een Boekenweekgeschenk tussen”. Daarbij is ze bezig met een uitbreiding van het verhaal van Leon & Juliette. Niet over hen, dat verhaal is verteld, maar over de kinderen en de famlie. Het boek loopt nu tot 1861, maar ze wil het uitbreiden tot 1900, met o.a. het verhaal van Virginie in Amerika.
Ook is er nog een verhaal over de geschiedenis van de familie Van der Zijl. In Groningen heeft een hele familie van der Zijl geleefd, maar die hele clan is weggevaagd. Het spreekt tot te verbeelding, en mogelijk gaat Annejet van der Zijl dat ook nog eens uitzoeken om te verwerken tot een boek.
Signeren
Marlon Penn sloot na het interview en enkele vragen uit de zaal de avond muzikaal af en daarna nam Annejet van der Zijl nog plaats in de foyer om te signeren. Hoewel de zaal flink vol was, viel de rij voor het signeren gelukkig mee. Ik scoorde een handtekening in mijn boekenweekgeschenk. Eigenlijk had ik het boek Sonny boy mee willen nemen om ook te laten signeren, maar helaas, die was te goed opgeborgen.
Het was een leuk en leerzaam boekenuitje, ik heb een leuke avond gehad en de nieuwe bieb is werkelijk prachtig.
Heb jij het boekenweekgeschenk al gelezen?